Exposure (Maruz Bırakma/Yüzleştirme) Yönteminin Anksiyete Bozukluklarında Kullanımı
Bilişsel ve/veya davranışçı terapilerin anksiyete bozukluklarının tedavisinde yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Bilişsel ve davranışçı terapiler, anksiyetenin sürmesini sağladığı düşünülen kaçınma davranışları üzerine odaklanmaktadır.
Exposure uygulaması, patolojik korku yapısını önce onu aktive eder. Daha sonra kişinin gerçekle ilişkisi olmayan bağlantılar kurduğunu (örneğin kalp hızının artmasının kalp krizine yol açacağı korkusu) görmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Korku yaratan uyaran ve reaksiyonlar ile yüzleştirme yapılarak ve yeni bilgi korku hafızasına yerleştirerek korkunun azalması amaçlanmaktadır. Exposure imajinasyonel (hayali), in vivo (gerçek hayattta) gerçekleştirilebilir.
Exposure, kaygı bozukluklarının tedavisinde kullanılan en önemli tekniktir. Tekniğin varsayımı kaygının korkulan şeyden kaçınma sonucu sürdüğüdür. Tekniğin uygulanışı danışanın kaygı uyandıran uyaran ile karşılaşması, sonuçta beklediği olumsuz sonucun gerçekleşmediğini görmesi ve kaygı azalana kadar kaygı uyandıran uyaran ile kalması şeklindedir. Kaygı uyandıran uyaran problem alanına göre değişmektedir. Özgül fobide nesneler, sosyal fobide sosyal ortamlar, travma sonrası stres bozukluğunda travmaya ait anılar, panik bozuklukta bedensel duyumlar, obsesif kompulsif bozuklukta zihinsel imgeler yada düşünceler kaygı uyandıran uyaranlardır.
Exposure’u baz alan yaklaşımlarda, hastalar kontrollü ortamlarda sürekli olarak korkularıyla yüzleştirilerek korkularının sönmesi ve de korku uyandıran uyaranın olduğu durumlarda güvenlik hissinin oluşması amaçlanmaktadır. Terapide kullanılan uyaranlar soruna özel protokole bağlı olup; müdahaleler de, her bir soruna özel temel korkulara, kaçınma davranışlarına ve bilişsel yanlış işlemelere göre seçilmektedir. Örneğin panik bozukluk modellerinde anksiyetenin bedensel belirtilerine ilişkin temel korku ve kaçınma davranışlarına odaklanılırken; tam tersi sosyal fobide başkaları tarafından negatif değerlendirme korkusu ile ilişsel çarpıtma ve kaçınma davranışlarına odaklanılır.