Çocuk ve Ergenlere Yönelik Psikoterapiler
Oyun Terapisi
İnsanların kendilerini dışa vurmak için kullandıkları bir yöntemdir oyun. Oyun her yaştan insanın hayatında önemli yeri olan bir etkinliktir ama özellikle okul öncesi dönemdeki çocuklar için duygu ve düşüncelerin kolaylıkla ifade edilebileceği en uygun yöntemdir. Oyun, çocuğu bir yandan geliştirirken bir yandan da ona haz vererek mutlu eder. Yaş ilerledikçe oyunların içeriği değişse de işlevi hep aynı kalır. Çocuklar paylaşma, başkalarına saygı duyma, işbirliği, çalışma vb pek çok konuyu oyunla öğrenirler.
Tüm çocuklar sık sık, spontan olarak, sadece eğlence amaçlı, başka hiçbir amaç olmaksızın oynamak için cesaretlendirilmelidir.
Terapötik oyunun amacı ise çocuğun duygusal olarak kendini iyi hissetmesidir. Çocuğun normal fonksiyonlarını yerine getirmesini engelleyen duygusal, davranışsal ve psikolojik problemleri ortada kaldırır. Büyümekte olan küçük bir problemi önleyebilir.
Oyun terapisi, çeşitli psikolojik teorilere dayanır. Hedef, çocuğa, yeteri kadar sınırın olduğu güvenli bir çevre yaratmaktır. Bu da iyileşmeyi sağlayan önemli bir faktördür. Oyun ve yaratıcılık, dışarıdan gelen uyaranlara farkındalığımızı arttırmaktadır.
Oyun terapisi, oyunun çocuğun kendisini doğal bir şekilde ifade etmesi olduğu düşüncesine dayanmaktadır. Yönlendirici ve yönlendirici olmayan şeklinde iki ayrı formu vardır. Yönlendirici formunda terapist, rehberlik ve yorumlama sorumluluğunu üstlenir. Bu tarz, yapılandırılmış, yönlendirici ve hedefe yöneliktir. Terapist, sorun olan davranışın yerine, daha olumlu düşünce ve davranışların geliştirilmesini sağlar. Terapinin temel unsurlarından biri ödüllendirmedir. Ödüllendirme çocuğa hangi davranışlarının uygun, hangilerinin de uygun olmadığı yolunda doğrudan mesaj verir. Yönlendirici olmayan formunda ise terapist, yönlendirmeyi ve sorumluluğu çocuğa bırakır. Bu tarz, duygusal zorluklar yaşayan, uyum ve davranış sorunları gösteren veya psikosomatik sorunları olan çocukların doğal oyun ortamında kendilerini ifade etmesi gerçeğine dayanır. Amaç, sorunları olan çocuğun kendi psikolojik dengesinde gerekli değişiklikleri yapabilmesini sağlamaktır. Terapinin, çocuğun kişilik yapısında, dışavurum, içgörü ve gerçeklik değerlendirmesi sağlaması; çocuğun enerjisini olumlu alanlara yönlendirmesi beklenir.
Oyun terapisi, kişilik yapısı teorilerine dayanarak ve her bireyin potansiyelini göz önünde bulundurularak formüle edilmelidir. Oyun, çocuk için doğal bir kendini ifade biçimidir ve çocuğa bu yolla gerginlik, hayalkırıklığı, güvensizlik, korku, saldırganlık, çatışma gibi duygularını dışa vurma fırsatı verir. Çocuk, bu duyguları oynayarak onların yüzeye çıkmasını sağlar, onlarla yüzleşir. Onları kontrol etmeyi veya terk etmeyi öğrenir. Duygusal olarak rahatlamayı başardığı zaman, bir birey olarak içindeki gücü gerçekleştirmeye, kendisi için düşünmeye, kendi kararlarını verip psikolojik olarak olgunlaşmaya ve kendini gerçekleştirmeye başlar. Terapist kabul edici, anlayışlı ve dostça tutumu çocuğa güven hissi verir. Terapist çocuğun hislerine ve oyun sırasındaki sözlü veya sözsüz ifadelerine karşı duyarlıdır. Çocuğun kendini daha iyi anlayabilmesi için, ifade ettiği duyguları tıpkı bir ayna gibi ona geri yansıtması gerekmektedir. Çocuğa ve yeteneklerine saygı duymalı ve bağımsız bir birey olması için ona fırsat tanımalıdır.
Genel olarak oyun terapisi, çocuğun problemlerini anlamak, onun duygularını ve tutumlarını keşfetmek ve çocuğu bunlarla yüzleştirerek çözüm getirmesini sağlamak için geliştirilmiş bir tekniktir. Davranış problemleri, okul problemleri, okuma problemleri gibi birçok alanda çocuklara yardımcı olabilmektedir. Ayrıca akademik ve sosyal olarak potansiyellerini gerçekleştiremeyen, uyku bozukluğu ve kabusları olan, travma yaşamış, kaygı, stres veya fobilerden yakınan, herhangi bir kayıp veya yas yaşayan, içe çekilmiş, arkadaş edinmede güçlük çeken, yaşıtlarıyla veya kardeşleriyle sıkça kavga eden, başkalarına zorbalık eden veya başkaları tarafından zorbalık edilen, uygunsuz davranışlar sergileyen çocuklar için kullanılan ideal bir yöntemdir.
Bireysel terapide uygulanan oyun terapisi, grup terapilerinde de uygulanabilmektedir. Terapiye dahil olan grup deneyimi, gerçekçi ve önemli bir gelişim fırsatıdır. Çünkü çocuk dünyada diğer çocuklarla birlikte yaşamaktadır ve diğerlerinin tepkilerini ölçmek, onların duygularını anlamak zorundadır.
