Yetişkinlere Yönelik Psikoterapiler
Bilişsel Terapi
Bilişler, olaya bakış biçimimiz, yorumlarımız, algılarımız, düşüncelerimiz, hayallerimiz, inançlarımız ve tutumlarımız anlamına gelmektedir. Yaşamın ilk yıllarından itibaren her türlü olay ya da yaşantı bizler tarafından algılanır, olumlu olumsuz ya da nötr olarak anlamlandırılarak belleğimizde saklanmaktadır. Ortaya çıkan bu algılama, anlamlandırmaların ürünleri olan düşüncelerimiz, beklentilerimiz ve inançlarımız yaşamımız üzerinde büyük bir etkiye sahip olmaktadır. Bilişsel terapinin en önemli varsayımlarından birisi, psikolojik problemlerin bilişsel yapının işleyişinde ortaya çıkan sorunlardan kaynaklandığıdır. Başka bir deyişle, bireylerin yaşantılarını algılamada, anlamlandırmada ve değerlendirmede yaptıkları yanlılıklardan kaynaklanmaktadır. Bilişsel terapinin amacı, kişinin uyumunu bozan hatalı bilgi işleme sürecini düzeltmektir .
Bilişsel terapi, 1960’ların başında psikolojik sorunların tedavisinde kullanılması için geliştirilen bu kısa süreli, şimdiki zaman yönelimli, yapılandırılmış ve aktif psikoterapi tarzında, danışanın terapiste başvurduğu sıralarda yaşamakta olduğu problemleri üzerinde durulup, işlevsel olmayan düşünce ve davranışları değiştirilmeye çalışılmaktadır. Yani kişileri rahatsız eden duygusal sıkıntılar, doğrudan olayların ve yaşamların kendisinden değil bunların algılanma ve değerlendirme biçiminden kaynaklanmaktadır. Bilişsel kurama göre psikopatolojik durumun gelişiminde ve sürüp gitmesinde olumsuz bilişler temel bir rol oynamaktadır. Bu yüzden bu terapinin ilk aşamasında danışanın bu bilişleri idrak etmesi ve kaydetmesi öğretilmektedir. Bilişsel tedavi depresyon, kaygı, fobi, ağrı sorunları v.b. birçok sorunun çözümünde kullanılmaktadır.
Bilişsel Terapinin Genel Özellikleri
1. 3-4 ay, 15-22 seans sürmektedir.
2. Bir saatlik seanslar halindedir.
3. Zamanın en iyi kullanılabilmesi amacıyla her seans gündem yoluyla yapılandırılır.
4. Terapist ve danışan, getirilen problemleri tanımlama ve çözme üzerinde odaklanmaktadırlar.
5. Terapide “şimdi” ve “burada” önemlidir. Terapist danışanın geçmiş yaşantısından yararlanır ama geçmiş, terapinin odak noktasını oluşturmaz.
6. Danışanın davranışlarının açıklanmasında fonksiyonel olmayan davranışlar, uyumsuz öğrenmeye uyarlanır. Fonksiyonel davranışları öğretmek ise terapinin hedefi olmaktadır.
7. Deneysel metod yöntemi kullanılmaktadır. Terapide, problemler, otomatik düşünceler ve fonksiyonel olmayan tutumlar ile ilgili veri toplamaya odaklanılmaktadır.
8. Danışana terapist tarafından ev ödevleri verilmektedir.
9. Danışan ve terapist problemleri çözmek amacıyla birlikte çalışmaktadır.
10. Terapist tedavide aktif ve yönlendirici bir rol yüklenmektedir ve bazen didaktik olabilmektedir.
11. Danışanın düşüncelerini anlamak ve alternatif çözümler üretmek amacıyla sorular sorulmaktadır.
12. Terapi süreci kapalı bir süreç değil açık bir süreçtir. Danışan ve terapist terapideki hedefleri ile ilgili ortak bir anlaşma içinde olmaktadırlar
Türkçapar, M. Hakan. Kognitif Terapi Ve Psikanalize Bakışı. 3P Dergisi: 2000; 8(1).
Türkçapar, M. Hakan. Kognitif Terapi Ve Kuramı. 3P Dergisi: 11: (Ek.2) / Haziran 2003.
Yılmaz, Banu. Bilişsel Terapilerin Tarihsel Ve Felsefi Temelleri. Türk Psikoloji Bülteni: Sayı 19, Aralık 2000.
